اهمیت ارتباطات نوین و بسیار مهم و موثر بین مهندسی پزشکی و مهندسی معماری در محیط های درمانی و بیمارستانی

نویسنده متن "خانم دکتر مریم ابراهیم پور کازرونی" دارای مدرک دکترای تخصصی مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک و مدرس دانشگاه و "آقای مهندس سید محمد علی زهرایی" دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی معماری و مدرس دانشگاه

اصول طراحی بیمارستان و محیط های درمانی بر پایه ضوابطی از پیش تعیین شده و در پاسخگویی به نیازهای مراجعان تعیین می‌شود که فارغ از کاربری بیمارستان و محیط های درمانی، این اصول کلی باید رعایت شوند. متاسفانه جامعه علمی کشور در سالهای گذشته توجه ناچیزی به ارتباط بسیار مهم مهندسی پزشکی و مهندسی معماری کرده است. این دو رشته مکمل های بسیار خوبی برای بهره وری بیشتر از بیمارستان ها هستند. در بیشتر مواقع می توان به وضوح دید که آگاه نبودن تیم طراحی بیمارستان و محیط های درمانی  با تجهیزات پزشکی و عدم مشورت با مهندسان پزشک بیمارستان باعث فاجعه در قسمت طراحی بیمارستان می شود؛ به گونه ای که بعد از ساخت بیمارستان و محیط های درمانی، اتاق ها یا قسمتهایی که تجهیزات پزشکی در آنها استفاده می شود بلااستفاده می مانند و یا در بهترین حالت منجر به دوباره کاری یا طراحی مجدد و یا تخریب قسمتهایی از بیمارستان می شود، تحقیقات ما نشان داده است که بیمارستان ها طی دوسال اول بیش از سی و پنج درصد تغییرات در فضاها (تاسیسات، اتاق ها، راهروها، بخش ها و ...) را تجربه می کنند و این هدر دادن وقت و هزینه بسیار عذاب آور است. یکی از مهم ترين كارهايي كه مهندسین معماري و مهندسین پزشكي بايد با هم همكاري داشته باشند نحوه ي چيدمان تجهيزات پزشكي در بيمارستانها و مراكزدرماني است، مثلا اكثر تجهيزات پزشكي بايد جايي قرار بگيرند که با نور آفتاب برخورد نداشته باشند، مثلا كپسول هاي اكسيژن بايد در يك اتاق مجزا و در حياط بيمارستان نگهداري شود، پس اتاقي مناسب براي كپسول هاي اكسيژن توسط مهندسين معماري در حياط بيمارستان،طراحي مي شود و  مهندسین پزشك مي توانند با آسودگي كامل كپسول هاي اكسيژن را داخل اتاقي كه توسط مهندسين معماري طراحي شده، قرار دهند، چون نور آفتاب هم باعث خرابي يا تشخيص نادرست دستگاه هاي پزشكي يا حتي انفجار مثل انفجار كپسول هاي اكسيژن مي شود وخطرات جبران ناپذيري مي تواند براي بيماران و كادردرمان داشته باشد. نكته بعدي این است که، مکان هایی كه تجهيزات پزشكي قرار مي گيرند بايد تراز باشد، چون اگر تجهيزات و دستگاه هاي پزشكي را تراز قرار ندهيم، هم باعث تشخيص نادرست و هم احتمال صدمه ديدن دستگاه پزشكي مي شود كه در اين صورت باعث هزينه زيادي برای بیمارستان و محیط درمانی مي شود و بيماراني كه مي خواهند از اين دستگاه هاي پزشكي استفاده كنند دچار مشكل مي شوند، پس در اين مورد هم مهندسین معماري ومهندسین پزشكي با همكاري يكديگر مکان هایی را كه براي قرار گرفتن دستگاه هاي پزشكي در طراحي قرار است در نظر گرفته شود صاف و بدون شيب طراحي مي كنند، پس مهندسین پزشك و مهندسین معماري با مشورت و همكاري يكديگر طراحي چيدمان تجهيزات پزشكي را، طبق استانداردها ،انجام مي دهند. بدون شک نحوه طراحی و ساخت فضاهای بیمارستانی و محیط های درمانی، اثرات فراوانی بر حالات روحی بیمار و خانواده بیمار دارد و مهندسان پزشک به عنوان حلقه اتصال بین گروه پزشکی و گروه معماری وظیفه بسیار مهمی دارند. به طور خلاصه باید بگوییم بیمارستان ها و محیط های درمانی امروزی میتوانند به صورت (پایدار،سبز) طراحی و ساخته شوند به گونه ای که بیشترین بهره را داشته باشند مانند:تهیه برق بیمارستان با استفاده از روش های نوین تولید برق از جمله نماهایی با قابلیت تولید برق،تامین آب مورد نیاز بیمارستان با استقاده از بازیافت آب باران و ده ها بهره دیگر از جمله سبز پر از درخت و پر از طراوت نگهداشتن قسمتهایی از بیمارستان که البته برای رسیدن به این اهداف همکاری مهندسان پزشک با تیم طراحی بسیار با اهمیت است.

اگر بخواهیم بخش کوچکی از صدها خدمتی که مهندسان پزشکی می توانند در راستای کمک به طراحی بیمارستان نوین و کارامد مثال بزنیم می توان اینگونه مثال زد: انطباق فضای فیزیکی با تجهیزات پزشکی/ کمک به طراحی برای رعایت الزامات بهداشت و کنترل عفونت / کمک به طراحی برای تعبیه فضاها/ کمک به طراحی برای مشخصات مورد نیاز کنسول های دیواری و ستونهای سقفی . در آخر باید اینگونه گفت که ما به دنبال تلفیق معماری با مهندسی پزشکی هستیم به این دو دلیل آشکار (بهره وری بیشتر،هزینه کمتر) و صدها دلیل پنهان.