نویسنده متن "سرکار خانم مهندس قضاوی" فعال حوزه مهندسی پزشکی و اختراع

۱.نقشه ذهنی: تکنیک گرافیکی برای فهمیدن ارتباط موجود بین قسمت های اطلاعات گردآوری شده و یا ایده ها است. هرداده را روی کاغذ می نویسیم و با خط به ایده یا داده قبل یا بعد خودش وصل می شد.

۲.سوژه مکانی: یک کار یا محور را به صورت محور درنظر بگیرید ویژگی های آنرا ثبت کنید.با انتخاب سه سوژه تصادفی دیگر و ثبت ویژگی هایش به ترکیب ویژگی سوژه های تصادفی به ویژگی سوژه مکانی پرداخته و آنها را جابه جا و یا تغییر بدهید.

۳.استوری برد

۴.فهرست سازی

۵.پیوند اجباری

۶.تفکر معکوس

۷.افکار نویسی

تبدیل یک ایده ی خام به یک ایده ی پخته و سپس تبدیل آن به یک استارتاپ:

۱-آنکس دیگری مشابه آنرا قبلا انجام داده یا نه؟

۲-چه مشکلات و دردسرهایی حین انجام کار داشته است؟

۳-آیا موفق بوده است؟

۴-چقدر توانسته مردم را به خودش جلب کند و مشتری داشته باشد؟

مرحله ی بعد باید کنار کسی که به عنوان ایده ی شما قرار است به استارتاپ یا محصول تبدیل شود بروید. آیا به اندازه ی کافی مشتری دارد یا نه؟ (برای اینکار ایده ات چه دردی را دوا می کند وچه نیازی از مردم برطرف می کند)

مرحله ی بعدی کوچکترین شکلی که می توانیم ایده ی خود را اجرایی کنیم را مشخص کرده (چگونه با کمترین هزینه و بدون ساختن سیستم هاو زیرساخت ها و اتوماسیون های اتوماتیک یک نمونه اولیه از محصول با سرویس موردنظر را بسازیم) و برای اجرای کوچکترین نمونه از آنچه پیش نیازهایی احتیاج داریم. ایده پیش نیازها می توانند تخصص و مهارت، نیروی کار، ابزار، سخت افزار و نرم افزار باشند.

مرحله ی بعدی باید ایده را به افرادی که فکر می کنید به آن احتیاج دارند پرزنت کنید و بررسی کنید که برای این ایده چقدر هزینه می کنند و گاهی آنقدری به آن احتیاج دارند و حاضرند نمونه ی کامل نشده راهم پیش خرید کنند. اگر از این افراد زیاد بودند. برو محصولت را کامل بساز و روی آن وقت بگذار. در این زمان بهتر است شرکت ثبت کنید و سرمایه نیاز دارید یا از خودتان یا سرمایه گذار در ازای درصد از سهام شرکت.

روش های ایده پردازی:

1-تکنیک طوفان فکری

2-تکنیک SCAMPER

3-تکنیک (چرا؟)

4-تکنیک توهم خلاق

5-تکنیک P.M.I

6-تکنیک D.O.I.T

7-تکنیک شکوفه نیلوفرآبی

8-تکنیک (چه می شود اگر؟)

9-تکنیک مکانیزه نمودن

10-تکنیک درهم شکستن مفروضات

تکنیک طوفان فکری: بر طبق نظریات مطرح شده، روش طوفان فکری(Brain Storming) یک ابزار شناخته شده است که به شما در ایجاد راه حل های خلاقانه برای مسئله کمک می کند. درواقع در این روش شما به حل مسائل به صورت جمعی می پردازد و دیدگاه و نظرات مختلف را در یک طرح و ایده جمع آوری می کنند.اگر گروه شما این روش را برای ایده پردازی انتخاب نماید  می توانید از تجارب تمامی اعضا در ایده پردازی بهره مند شوید. از دیگر مزایای روش طوفان فکری، همدلی و گردآوری مثبت تفکرات در یک طرح می باشد.

طوفان فکری فردی: اگر چه روش طوفان فکری در ایده سازی اغلب مؤثرتر از روش معمولی حل مشکل توسط گروه است ولی مطالعات بسیار ثابت کرده که وقتی افراد به تنهایی از روش طوفان فکری استفاده کنند ایده های بیشتر و با کیفیت تری به دست می آورند تا زمانی که گروهی از افراد به طوفان فکری بپردازند. شاید دلیل آن این باشد که در گروهها، افراد همیشه نمی توانند از اصول و قواعد روش طوفان فکری پیروی کنند و رفتارهای بد در گروه به صورت پنهان وجود دارد. ولی دلیل اصلی این است که افراد به نظرات دیگران بیشتر توجه مینمایند و خود ایده ای طرح نمی کنند همه منتظرند دیگران نظر دهند و یا وقتی منتظرند نوبت آنان شود که صحبت کنند، این ایده ها را فراموش می کنند. وقتی شما به تنهایی به طوفان فکری می پردازید ایده های متنوع تری به فکرتان می رسد تا زمانی که در یک گروه، نباشید شما نگران نظرات ایدههای افراد دیگر نخواهید بود و بنابراین می توانید آزادانه نظرات جدیدی را ارائه دهید. برای مثال ممکن است ایده ای که تردید داشتید آن را در یک گروه مطرح کنید، در یک طوفان فکری فردی به ایده ای استثنایی و خارق العاده تبدیل شود. همچنین مجبور نیستید صبر کنید دیگران ساکت شوند تا شما ایدههای خود را مطرح نمایید. اما وقتی به تنهایی به طوفان فکری می پردازید شاید نتوانید به اندازه کافی ایده را پرورش دهید زیرا تجربه دیگر اعضای گروه را ندارید که کمک تان کند.

تکنیک SCAMPER:

در واقع این تکنیک مجموعه ای از سوالاتی است که فرد برای پرورش خلاقیت تا رسیدن به ایده نو براساس تفکری تازه بدان رسیده است که این سوالات مخفف کلمات کلیدی این روش می باشد: diamond) Substitute) - جانشین کردن / Combine - ترکیب کردن Adapt – سازگاری / Modify - اصلاح کردن / Put To Other Uses - کاربردهای دیگر / Eliminate – حذف / Reverse - معکوس کردن/ جانشین کردن Substitute چه چیزی را می توان به جای چیز دیگر به کار گرفت و از آن بهره مند شد؟ به عنوان مثال، انرژی های نو به جای سوختهای فسیلی / ترکیب کردن Combine چه چیزهایی را می توان با یکدیگر ترکیب کرد تا مصولی با کاربرد بهتر و بیشتر خلق گردد؟

۱- دستمال کاغذی + عطر - دستمال کاغذی معطر

۲- تلفن + دوربين + ضبط و پخش صوت موبایل

۳- ترکیب دو عدسی دوربینی و نزدیک بینی در عینک ها...

۴-ترکیب مبل و تخت ( مبلهای تخت خواب شو )

سازگاری Adapt: آیا می توان چیزی را توسعه داد تا متناسب تر برای استفاده گردد؟ تولید کنسرو بدون نیاز به در باز کن (با تعبیه قلاب در باز روی درب کنسرو) آیا می توان چیز جدیدی را میتوان از طبیعت یا .... الگو گرفت؟ ساخت هلیکوپتر با اقتباس از بال سنجاقک ساخت هواپیما با استفاده از ساختمان بال و بدن پرندگان /

اصلاح کردن Modify: آیا میتوان نوآوری توام با تغییرات ایجاد نمود؟ آیا می توان از بزرگ کردن اجسام بهره مند شد ؟ تولید نوشابه های خانواده تولید یخچال های بزرگ

کاربردهای دیگر Put to other uses: آیا یک محصول می تواند استفاده های جانبی دیگر را به همراه داشته باشد ؟ استفاده مجدد از ضایعات کارخانه های تولیدی و یا استفاده چند کاربردی از یک محصول

حذف Eliminate: چه چیزی را می توان در راستای توسعه یک محصول از آن حذف نمود؟ حذف سیم از هندزفری موبایل کوتاه کردن فرآیندهای اداری و بروکراسی، حذف ابعاد تلویزیون وافزایش کیف۲۰ آن

معکوس کردن Reverse: آیا تغییرات و یا جا به جایی ترکیبات در یک روند ثابت می تواند تاثیرات مثبت تری بر جای گذارد؟ تغییر محل ادارات متناسب با محل سکونت کارمندان برای کاهش ترافیک تغییرآرایش محیط کار برای افزایش کارایی

تکنیک D.O.IT: تکنیک انجامش بده فرایندی فرایندی خلاقانه برای تولید و پرورش ایده پردازی می باشد.

DOIT عبارت از ۴ قسمت زیر است:

D - تعریف مسئله Define problem

O - تفکر باز و به کارگیری فنون خلاق Open mind and apply creative techniques

I- شناسایی بهترین راه حل dentify best solution

T- تبدیل Transform

در ادامه هر کدام از این مراحل به صورت مفصل تر مورد بررسی قرار می گیرند

Define problem .1: در این مرحله ابتدا نیاز را به طور کامل شناخته و آنرا تجزیه میکنیم تا با تمامی قسمتهای نیاز و یا همان مشکل به وجود آمده آشنا شویم. در این قسمت این سوال را مکررا تکرار نمایید که عامل اصلی بروز این مشکل کدام قسمت است و سپس با تمرکز تمام برای حل آن اقدام کنید

Open Mind and Apply Creative Techniques.2: در این مرحله که شما مشکل را به صورت کامل شناخته اید، اقدام به ایده پردازی در ارتباط با آن مینمایید. در واقع در این قسمت تمرکز اصلی بر روی خود مشکل هست و نه عوامل وابسته به آن، چرا که عوامل وابسته گاها میتواند مشکل را یا بزرگ جلوه دهند یا در اثر نمایش پیچیدگی آن، ذهن را خسته نمایند

Identify the Best Solution .3: در این مرحله مجموعه ایدههایی را که برای حل مشکل بدست آورده

ایده: ایده تفکری به رشته تحریر آمده است که راه حلی نو برای مساله ای مطرح می نماید.

پیشنهاد: هر نوع نظر، فکر و راهکاری که بتواند وضعیت موجود را آسانتر، سریع تر، صحیح تر، ارزان تر، ایمن تر و مطلوب تر نماید و متضمن ارایه ی راه حل یا برنامه اجرایی است.

طرح: محصول تحقیق و پژوهش در ارتباط با یک ایده بوده، و در بردارنده توجيهات اقتصادی، فنی، اجتماعی، فرهنگی و ... می باشد که در نهایت پس از امکان سنجی، راه حلی را به صورت مستدل و مفصل جهت اجرای ایده ارائه می نماید.

تعریف نوآوری: نوآوری در واقع به کارگیری ایدههای نوین ناشی از خلاقیت است در واقع به پیاده ساختن ایده ناشی از خلاقیت که به صورت یک محد ۳۳ یا خدمت تازه ارائه شود نوآوری. گویند نوآوری با ایده پردازی و اختراع تفاوت دارد اختراع به معنای پدیدآوردن محصول جدید است اما نوآوری فراتر از آن است و به معنای معرفی محصولی تازه است که با ابداع و عرضه صورت می گیرد.

انواع نوآوری

۱-نوآوری تدریجی: در واقع این نوع از نوآوری تمرکز مالی و تخصصی خود را بر روی بهبود محصولات و اضافه نمودن آبشن های گوناگون بر آنها می گذارند، این امر در دراز مدت سبب میگردد شرکت در مرحله ای آسیب پذیر از رقابت قرار گیرد، چرا که اصل و اساس نوآوری در خلق محصولی نو و جدید می باشد و بهبود شرایط، زمانی سب جذب متقاضی می گردد که آن تغییرات در راستای نیازی بزرگ، تداعی گردد.

۲-نوآوری نفوذی:  این نوع از نوآوری در واقع به تغییرات بزرگ در کسب و کار و تکنولوژی  می پردازد، در واقع در این نوع، تکنولوژی جدید ارائه گردیده و متقاضیان  را متعجب می کند، به عنوان مثال، شرکت اپل در تولید محصولات  خویش از این نوع نواوری استفاده می کند و بازار رقابتی را برای سایر شرکت ها سخت می کند.

۳-نوآوری رادیکال: این نوآوری در واقع حاصل مدیریتی موفق در ایجاد تغییرات در روند  کسب و کار همراه با تغییرات در تکنولوژی ارائه شده می باشد. در واقع  در این نوع نوآوری نه تنها بازده بالا مالی به همراه خواهد داشت، بلکه فضای رقابتی را برای دیگر رقبا در کسب و کار سخت می نماید . اما این  نکته حائز اهمیت می باشد که این نوع نوآوری گاها باعث ایحاد توقع بالا در مشتری برای ارائه محصولات شگفت انگیز می شود که این نکته خوبی برای مدیر یک کسب و کار نمی باشد و این روند نسبت به نوآوری های قبلی پر هزینه می باشد.

تعریف اختراع:  قانون ثبت اختراعات طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب  ۱۳۸۶در این مورد در ماده ۱ می گوید: اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است. که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آنها حل می نماید.

اختراعات قابل ثبت در اداره ثبت اختراع: تمامی اختراعاتی که شامل موارد زیر نمیباشد قابلیت ثبت را دارا میباشد طبق ماده ۴ قانون موارد زیر از حیطه حمایت از ثبت اختراع خارج است.

الف) کشفیات، نظریه های علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری.

ب) طرحها و قواعد یا روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیت های ذهنی و اجتماعی.

ج) روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان با حیوان. این بند شامل فرآورده های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده درروشهای مزبور نمی شود.

د) منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آنها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آنها

ه) آنچه قبلاً در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد. فن یا صنعت قبلی عبارت است از هر چیزی که در نقطه ای از جهان از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا از طریق استفاده عملی و یا هر طریق ،دیگر قبل از تقاضا و یا در موارد حق تقدم ناشی از اظهارنامه ثبت اختراع ، افشاء شده باشد. در صورتی که افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد مانع ثبت نخواهد بود.

و) اختراعاتی که بهره برداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.

مدت اعتبار ورقه ثبت اختراع: بر طبق مستندات درج شده در سایت رسمی اداره ثبت اختراعات، گواهی ثبت اختراع که مالک اختراع برای خلق یک اختراع اعطا می شود و عموما در کشورهای جهان مدت اعتبار ورقه ثبت اختراع برای مدت زمان محدود ۲۰ سال اعطاء می شود. بر طبق ماده ۱۶ قانون ثبت اختراعات طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ اعتبار گواهینامه ثبت اختراع پس از بیست سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت اختراع منقضی میشود البته حفظ گواهینامه ثبت اختراع در این ۲۰ سال منوط به پرداخت اقساط سالیانه توسط متقاضی ثبت اختراع باشد و در صورت عدم پرداخت هزینه سالانه اظهارنامه مربوط مسترد. نحوه ی تدوین و نگارش مقالات برای ثبت اختراع انشاالله در شماره های بعدی مجله خواهد امد .با ارزوی پیروزی و پرورش ذهن های خلاق و ایده پرداز در کشورمان و حرکت به سوی کشوری نوآور و فناور در تمامی حوزه ها.